De campagne van de staatsmedia tegen deze film is door crowdfunding tot stand gekomen en kostte in totaal 3,5 miljoen roebel (ongeveer 53.000 dollar) en begon al maanden geleden – zonder dat iemand de film nog had gezien. Leden van de Doema spraken schande van de op handen zijnde bezoedeling van deze heroïsche episode uit de Grote Patriottische Oorlog, en ook de Russische Militair-Historische Maatschappij (Rossiskoje Vojenno-Istoritsjeskoje Obsjtsjtvo), een officiëel Russisch staatslichaam dat de militaire geschiedenis bestudeert en populariseert, meende dat hier een kritische grens zou worden overschreden.
Niemand in Rusland durfde zich daarom aan het vertonen van "Prazdnik" te wagen. Ook een feestelijke première, op nieuwjaarsnacht en in besloten kring, ging niet door – deze keer op aangeven van de filmmakers, die veronderstelden dat een dergelijk feestje ongepast zou zijn na de ramp in Magnitogorsk. Toch kan iedereen de film nu vrij bekijken op YouTube (zie link onderaan dit blog, helaas alleen in het Russisch).
"Prazdnik" is een bescheiden ogend maar mooi gemaakt kamerdrama, gebaseerd op een boek van Sergej Bojarski. Het uitstekende camerawerk is van Sergej Astachov, de favoriete cameraman van Aleksej Balabanov (onder anderen bekend van de film Brat). De film is behoorlijk geestig (als je hem een beetje kunt verstaan) en geeft een verwoestend beeld van een partij-elite die comfortabel leeft, terwijl het volk op straat van honger crepeert. De hoofdrolspelers schamen zich er ook geenszins voor: er is nu eenmaal in geen geval genoeg voor iedereen en – zoals de vrouw des huizes uitlegt – hebben sommige mensen nu eenmaal meer waarde voor de staat en partij dan anderen. Die verdienste bestaat er in dit geval uit dat de heer des huizes in een bacteriologisch laboratorium belangrijke partij-opdrachten uitvoert. Deze opdrachten moeten geheim blijven omdat bacteriologische wapens nu eenmaal bij internationaal verdrag verboden zijn.
Het informele verbod dat Prazdnik getroffen heeft wordt door critici op voorhand gerechtvaardigd met de gedachte dat het ongepast is om kritische kanttekeningen te maken bij deze historische, heroïsche gebeurtenis uit de Russische geschiedenis, die de laatste jaren steeds verder is opgepompt tot een bewijs van de radicale bereidheid van het Russische volk om te lijden en te sterven voor haar staat.
Maar, zoals menig kijker opmerkt in de commentaren onder de film op Youtube, lijkt er ook nog een andere reden: de puissante rijkdom van de huidige elite in Rusland, waar momenteel voor het gewone volk de koopkracht daalt en de pensioenregeling wordt verstrakt, terwijl de in weelde levende machtigen heen en weer reizen tussen de hoofdstad en hun paleizen in de provincie of in het buitenland. Ook nu is er niet genoeg voor iedereen.
Raymond van den Boogaard, journalist
wellalwayshaveparissite.com
